سکته (علوم قرآنی)یکی از مواردی که در قرآن اهمیت دارد بحث سکته است که به معنای قطع کوتاه صوت بدون تجدید نفس می باشد. ۱ - معنای کلمه سکته«سکته» یا «سکت» به معنای توقف و سکوت است؛ اما در علم قرائت به قطع بسیار کوتاه صوت هنگام قرائت بدون تجدید نفس می‌گویند. عالمان متقدم فرقی میان وقف، قطع و سکت نمی‌گذاشتند و هر سه اصطلاح را برای رساندن معنای وقف بکار می‌گرفتند؛ اما متاخران میان این سه فرق گذارده‌اند. به این بیان که قاری با قطع، قرائت خود را به پیان می‌رساند؛ و با وقف بر روی کلمه می‌ایستد و نفس تازه می‌کند تا قرائتش را ادامه دهد؛ و با سکت مکث کوتاهی می‌کند و بدون این که نفسی تازه کند به قرائتش ادامه می‌دهد. بنابراین، زمان قطع صوت در سکت بطور معمول از وقف کوتاه تر است. نسبت به موارد سکت در قرآن به اعتقاد بعضی نظر درست این است که ملاک آن سماع و نقل است و در جایی که روایت و نقلی نباشد، جایز نیست. هرچند نظریه دیگر وجود دارد که سکت بر رئوس آیات (انتهای آیات) به هنگام وصل به آیه بعدی و با قصد بیان جایز است. ۲ - موارد سکت در قرآنموارد سکت در قرآن مجید به روایت حفص از عاصم چنین است: ۱. (... ولم یجعل له عوجا) قیما لینذر باسا شدیدا...) . در صورتی که در آخر آیه اول وقف نشود؛ در وصل به سکت نیز تنوین نصب «عوجا» به صورت الف مدی (عوجا) قرائت میشود. بنابراین کلمة «عوجا» در وقف و وصل به یک شکل خوانده میشود، چرا که روش انجام سکت مانند روش انجام وقف میباشد (اما بدون تجدید نفس). ۲. ((مرقدنا هذا))؛ البته وقف بر «مرقدنا» ممکن است؛ ۳. ((کلا بل ران)) ۴. ((وقیل من راق)) در این چهار مورد، در صورت عدم رعایت سکت، در معانی آیات شبهه پدید می‌آید. علامت سکته، «س» است. [۶]
موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، صفحه۱۲۲.
[۷]
حاج حسینی، شمس الدین، پژوهشی درقرآن وفنون قراءت، ص۱۵۱، ۱۳۲۶ - ۱۳۷۴.
[۸]
بیگلری، حسن، سرالبیان فی علوم القرآن، ص(۲۵۱-۲۵۳).
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ نامه فارسی علوم قرآنی،برگرفته از مقاله«سکته(قرآن)» |